HÀN MẶC TỬ

Nhà thơ Hàn Mặc Tử bị bệnh phong cùi và được điều trị tại bệnh viện phong Quy Hòa năm 1940. Trong lúc ở bệnh viện, thân xác vô cùng đau đớn do phong cùi hành hạ, nhưng tinh thần của nhà thơ lại rất thanh thoát như trong câu thơ: “Trí miêu duệ của muôn vì rất thánh” trong bài “Thánh Nữ Đồng Trinh Maria”.

“Trí” là Nguyễn Trọng Trí, tên thật của ông. “Miêu duệ” là con cháu của các thánh. Làm sao trong cơn bệnh đau đớn như vậy mà tâm hồn nhà thơ lại siêu thoát như thế?
Chúng ta hãy nghe ông Nguyễn Văn Xê, người bạn đồng bệnh đã sống với nhà thơ kể lại nỗi đau của người bệnh phong trong cuốn “Hàn Mặc Tử, Thơ Và Đời” trang 186 và 187 như sau:
“ Người bệnh nhân đó như bị tê hai chân nên gắng gượng lắm mới đứng lên được, đầu gối run run bước từng bước một, tay bám vào xe cho khỏi ngã.
Mẹ Juetta: “Mau đưa tay cho mẹ đỡ xuống con.” Mẹ nói và bước tới xốc đỡ người bệnh xuống đất một cách nhẹ nhàng. Theo bàn tay dìu đỡ của mẹ Juetta, người bệnh cố đi như lết, đầu cúi xuống… đến giường số 3, mẹ dừng lại: “Trí, đây là chỗ của con.”… Mẹ Juetta bưng đến một tách lớn đầy sữa nóng, và múc từng muỗng cho Trí uống. Trí e ngại nói: “Xin mẹ để con tự bưng uống được”; mẹ lắc đầu nói: “Không được, để mẹ đút cho con uống vì sữa nóng sẽ làm con phỏng tay.” Rồi mẹ sung sướng mỉm cười thấy Trí cố gắng uống cạn ly sữa.
Mẹ nói: “Con nằm nghỉ, chút nữa ăn cơm” và Trí lễ phép: “Con cám ơn mẹ.”

Chính tình yêu thương của mẹ Juetta, nữ tu người Pháp, phụ trách nhà thương Nam bệnh phong cùi ở Quy Hòa, đã tạo nên nghị lực mạnh mẽ cho Hàn Mặc Tử tự phấn đấu trong đau khổ và đã chắp đôi cánh cho thơ của anh bay lên trời cao. Sự săn sóc đặc biệt của mẹ Juetta trong trại phong đã giúp cho người bệnh sống giữa hối thối ung nhọt lại cảm thấy “Thơm tho bay cho đến cõi thiên đàng”, giữa đau khổ mà lại cảm nghiệm “Hương xông lên lời ca ngợi sum hòa.” Qua tình yêu của các nữ tu, đặc biệt là mẹ Juetta, đã chữa lành tâm hồn của nhà thơ: “Run như run hơi thở chạm tơ vàng… Nhưng lòng vẫn thấm nhuần ơn trìu mến.” Sau cùng đã giúp nhà thơ “bay cho đến cõi thiên đàng” như lời ông Xê kể: “Trí trong những ngày giờ biết mình sắp chết thì rất sốt sắng lo về phần hồn của tôn giáo, nên Trí rất thích nói về Đức Mẹ Maria đầy ân phước” (trang 203). Hôm nay, cả hai bài đọc nói về bệnh phong cùi. Bài trích sách Levi 13:1-2, 44-46, nói rõ người bị bệnh phong phải “ở riêng một mình ngoài trại”. Còn bài Phúc Âm, Mc 1:40-45, diễn tả việc Chúa Giêsu giơ tay đặt lên người cùi, Ngài tiếp xúc với anh giống như mẹ Juetta đã săn sóc cho nhà thơ Hàn Mặc Tử, và anh được khỏi bệnh. Theo phong tục Do Thái, trong suốt lịch sử dài của Cựu Ước, người bệnh phong cùi là biểu tượng của tội lỗi, bị Thiên Chúa phạt. Sự lây lan của bệnh giống như tội lỗi.

Do đó phải tách biệt họ ra khỏi mọi sinh hoạt xã hội và gia đình. Nhưng Chúa Giêsu, với tình yêu vô biên của Ngài: “Động lòng thương, Chúa giơ tay đặt trên người ấy”. Chính tình yêu đã cứu chuộc con người và làm vinh danh Thiên Chúa.

Lm Joseph Nguyễn Thái

~*~*~*~*~*~*~*~*~*~



AVE MARIA

Như song lộc triều nguyên ơn phước cả
Dâng cao dâng thần nhạc sáng hơn trăng
Thơm tho bay cho đến cõi Thiên Đàng
Huyền diệu biến thành muôn kinh trọng thể
Và tổng lãnh Thiên thần quỳ lạy Mẹ
Tung hô câu đường hạ ngớp châu sa
Hương xông lên lời ca ngợi sum hòa
Trí miêu duệ của muôn vì rất thánh.
Maria ! Linh hồn tôi ớn lạnh !
Run như run thần tử thấy long nhan,
Run như run hơi thở chạm tơ vàng...
Nhưng lòng vẫn thấm nhuần ơn trìu mến.
Lạy Bà là đấng trinh tuyền thánh vẹn
Giàu nhân đức, giàu muôn hộc từ bi.
Cho tôi dâng lời cảm tạ phò nguy
Cơn lâm lụy vừa trải qua dưới thế
Tôi cảm động rưng rưng hai hàng lệ :
Giọng thao thao bất tuyệt của nguồn thơ
Bút tôi reo như châu ngọc đền vua
Trí tôi hớp bao nhiêu là khí vị...
Và trong miệng ngậm câu ca huyền bí,
Và trong tay nắm một nạm hoàng quang...

Tôi no rồi, ơn võ lộ hòa chan
Tấu lạy Bà, Bà rất nhiều phép lạ
Ngọc như ý vô tri còn biết cả
Huống chi tôi là Thánh thể kết tinh
Tôi ưa nhìn Bắc Đẩu rạng bình minh
Chiếu cùng hết khắp ba ngàn thế giới...
Sáng nhiều quá cho thanh âm vời vợi,
Thơm dường bao cho miệng lưỡi không khen
Hỡi sứ thần Thiên Chúa Gabriel.
Khi người xuống truyền tin cho Thánh nữ,
Người có nghe xôn xao muôn tinh tú ?
Người có nghe náo động cả muôn trời ?
Người có nghe thơ mầu nhiệm ra đời
Để ca tụng, bằng hoa hương sáng láng
Bằng tràng hạt, bằng sao Mai chiếu rạng
Một đêm xuân là rất đỗi anh linh ?
Đây rồi ! Đây rồi ! Chuỗi ngọc vàng kinh
Thơ cầu nguyện là thơ quân tử ý,
Trượng phu lời và Tông đồ triết lý.
Là Nguồn trăng yêu mến Nữ Đồng Trinh.
Là Nguồn Đau chầu lụy Nữ Đồng Trinh...
Cho tôi thắp hai hàng cây bạch lạp.
Khói nghiêm trang sẽ dâng lên tràn ngập
Cả Hàn Giang, cả màu sắc thiên không
Lút trí khôn, và ám ảnh hương lòng
Cho sốt sắng, cho đê mê nguyện ước...
Tấu lạy Bà, lạy Bà đầy ơn phước,
Cho tình tôi nguyên vẹn tợ trăng rằm,
Thơ trong trắng như một khối băng tâm
Luôn luôn reo trong hồn, trong mạch máu !
Cho vỡ lở cả muôn ngàn tinh đẩu,

Cho đê mê âm nhạc và thanh hương.
Chim hay tên ngọc, đá biết tuổi vàng.
Lòng vua chúa cũng như lòng lê thứ
Sẽ ngây ngất bởi chưng thơ đầy ý
Nguồn thiêng liêng yêu chuộng MẸ SẦU BI.
Phượng Trì ! Phượng Trì ! Phượng Trì ! Phượng Trì !
Thơ tôi bay suốt một đời chưa thấu,
Hồn tôi bay đến bao giờ mới đậu
Trên triều thiên ngời chói vạn hào quang ?

HÀN MẶC TỬ